Ανδρέας Θεοφάνους

30/8/19

To Κυπριακό και οι πολλαπλές προκλήσεις

Ενώ εν πολλοίς τα φώτα της δημοσιότητας επικεντρώνονται στις συνεχιζόμενες τουρκικές παραβιάσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας παραμονές ενός πιθανού νέου γύρου συνομιλιών, μια σειρά από άλλα σοβαρά ζητήματα απαιτούν σωστή διαχείριση καθώς, μεταξύ άλλων, επηρεάζουν και τη διαπραγματευτική ικανότητα της χώρας. Συγκεκριμένα, ενώ συζητούμε το Κυπριακό, δεν πρέπει να μας διαφεύγουν τα δημογραφικά δεδομένα, η ευρωστία ή η αδυναμία της οικονομίας, καθώς και η ύπαρξη ή η απουσία ενός πειστικού αφηγήματος, αποτρεπτικής ισχύος, κοινωνικής συνοχής και αυτοπεποίθησης. Ενώ η σημασία της διεξοδικής αξιολόγησης κάθε θέματος ξεχωριστά είναι προφανής, ταυτόχρονα δεν πρέπει να αγνοούμε την ευρύτερη εικόνα η οποία εξ ορισμού επηρεάζει το υπαρξιακό ζήτημα του Κυπριακού.

Κατ’ επανάληψιν έχουμε τονίσει την τεράστια σημασία ενός ολοκληρωμένου αφηγήματος για το Κυπριακό το οποίο δημιουργεί εντυπώσεις και επηρεάζει καταστάσεις εντός και εκτός Κύπρου. Με το ίδιο σκεπτικό θα πρέπει να προστατευθεί η εικόνα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κόρη οφθαλμού σε όλα τα επίπεδα.  Ήδη η Κύπρος έχει πληρώσει ακριβό τίμημα από κατηγορίες για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Η προσπάθεια της δημιουργίας ενός κράτους-πρότυπο στην Ανατολική Μεσόγειο επείγει όσο ποτέ άλλοτε. Αναπόσπαστο μέρος μιας τέτοιας πολιτικής είναι η αναβάθμιση του πολιτικού συστήματος, της δημόσιας διοίκησης και η αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Επιπρόσθετα, δεν μπορούμε να αγνοούμε τον συνεχιζόμενο υβριδικό πόλεμο της Τουρκίας εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αναμφίβολα η συγκεκριμένη πολιτική εν πολλοίς προδιαγράφει τους τουρκικούς στόχους. Υπογραμμίζεται συναφώς ότι η Άγκυρα ακολουθεί μια αναθεωρητική πολιτική σε αναζήτηση ζωτικού χώρου.  Τα δεδομένα αυτά πρέπει να αντιμετωπισθούν με μια πραγματιστική εξωτερική πολιτική η οποία εκτός από τη σφυρηλάτηση συνεργασιών σε διάφορα επίπεδα θα στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην κατοχύρωση ενός πολυδιάστατου ρόλου για την Κυπριακή Δημοκρατία στην ευρύτερη περιοχή με τρόπο που η χώρα μας να καθίσταται χρήσιμη για διάφορα ζητήματα.

Παρά τις αντίξοες συνθήκες η Κύπρος θα πρέπει αποφασιστικά και με πραγματισμό να χειρισθεί αποτελεσματικά όλα τα ζητήματα.  Καθοριστικής σημασίας είναι το δημογραφικό.  Ενώ ο δείκτης γονιμότητας είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα δυστυχώς πολλοί νέοι αναγκάζονται να αναζητούν ευκαιρίες σε άλλες χώρες. Επιβάλλεται η υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής ούτως ώστε να διαφοροποιήσουμε τα αρνητικά αυτά δεδομένα.

Όλα αυτά αναδεικνύουν και τη σημασία της οικονομίας.  Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος βίωσε μια πρωτοφανή κρίση.  Και παρά την οικονομική ανάκαμψη δεν μπορούμε ούτε ευχαριστημένοι να είμαστε ούτε να επαναπαυόμεθα.  Το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα πρέπει να επιλυθεί με το λιγότερο δυνατό κοινωνικό κόστος.  Παράλληλα για την ύπαρξη ενός υγιούς τραπεζικού τομέα είναι σημαντικό να ενισχυθεί ο δανεισμός νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Είναι επίσης καθοριστικής σημασίας να επέλθει ο εξορθολογισμός των δημοσίων δαπανών και του φορολογικού συστήματος λαμβάνοντας υπ’ όψιν αφ’ ενός την αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης και αφ’ ετέρου τις αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας μας.  Υπάρχουν και άλλα θέματα, περιλαμβανομένων των οικονομικών διαστάσεων του ΓΕΣΥ, τα οποία θα πρέπει να τυγχάνουν προσεκτικών χειρισμών.

Η συνεχής δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και η διαρκής κινητικότητα του εργατικού δυναμικού θα πρέπει να αποτελούν πάντοτε βασικό στόχο του κράτους και της εκάστοτε κυβέρνησης.  Πέραν των αναγκαίων επενδύσεων είναι επίσης σημαντικό να επέλθει η διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την κοινωνία.  Ούτως ή άλλως η εκπαίδευση θα πρέπει συνεχώς να αναβαθμίζεται σε όλα τα επίπεδά της.

Είναι προφανές ότι όλες οι εκφάνσεις του δημόσιου βίου επηρεάζουν την αξιοπιστία, την αποτελεσματικότητα, την εικόνα της χώρας καθώς και την ικανότητά της να εκπληρώνει τους στόχους της.  Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα δεδομένα η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις προκλήσεις και να χαράξει ένα δρόμο που να πείθει τους πολίτες ότι οδηγεί σε ένα ευοίωνο μέλλον.  Βασική προϋπόθεση για μια τέτοια πορεία είναι μια αξιόπιστη ηγεσία η οποία να είναι σε θέση να αξιοποιεί τη γνώση και να εμπνέει την κοινωνία.